Poda Parjamitaon (HOMILETIKA)

SINTUHU NI JAMITA


Tardok sada bagian na rumingkot do jamita di parmingguon nang di angka parpunguan na asing di parhuriaon. Hombar tu Konfesi Augsburg (Panindangion haporseaon ni huria Lutheran) sada tanda ni huria na sintong, ima molo sintong dibaritahon Barita Naulii. Ala nii naeng ma tangkas jala tingkos hobasan ulaoni. Sahat tu ombas on, ndada apala di angka sibege jamita masalah, godangan doi masalah di parjamitai sandiri. Ai tardok uasan dope angka huria tumangihon jamita na marimpola. Ala nii tingki na lehet dope tingki on di angka parjamita mangalehon roha nang pingkiran nang saluhut ngolu i tahe paradehon jamita na marimpola, sipasombu uas di hasintongan jala siparorot roha nang ngolu pe.


Na marhororoan do hata homiletika sian hata Gorik homilia na marlapatan parsaoran dohot hata homileo, lapatanna ‘manghatai’ manang ‘mamaritahon’. Somalna dilapathon do homiletika songon ilmu berkhotbah (poda parjamitaon). Alai rajumanta do homiletika on sumurung sian ‘ilmu’ manang ‘parbinotoan’ sambing. Ia ilmu manang parbinotoan na boi doi patolhason tu halak na asing so pola ingkon pardaginghonon jala partondihononhon. Alai ianggo jamita na mangolu ima jamita na dihangoluhon si parjamitai sandiri. Jadi, na hasea do homiletikai laho padimundimunhon jala membangun parsaoran marhite na patolhashon hata ni Debata. Marpartalian do nang tu fungsi ni Bibeli (mamodai, maminsang, pauliulihon, manogunogu dibagasan hatigoran (ida 2 Timoteus 3:16). Angkup nii na hasea do jamitai mangapuli dohot sipanogu tu parsihohoton manghaporseai Tuhani.


Domu tusi, sungkunsungkun na parjolo jala na rumingkot alusan ni sahalak parjamita, ima parjamita na songon dia dohot songon dia parjamita dung i pe asa jamita songon dia. Ala nii mansai ringkot do pangaradeon ni sahalak parjamita ai ulaon na marsintuhu do ulaon parjamitaoni. Sai naeng jumolo bosur nian parjamitai di hata ni Debata asa unang rumar parjamitahononna, alai gabe bosur ma partondion ni na tumangihonsa.


SONGON DIA PARJAMITA


Adong do manang piga sipamanaton ni angka parjamita di pangaradeon parjamitaon:

  1. Ngolu Partangiangon. Ngolu partangiangaon na nidok dison ndada holan partangiangon uju jamita sambing, alai naeng ma ngolu sipartangiang parjamitai siganup ari, jala mangalehon tingkina tumangihon hata ni Debata siganupari. Tangkas do taboto, ia tangiang ndada holan nionjar ni haporluon siganup ari umbahen na ulahononhon, alai termasuk do tusi pujian tuTuhanta, pasahaton diri tu Ibana, manangkasi lomo ni roha ni Debata, manjalo bisuk sian Tuhanta dohot na asing.

  2. Pangaradeon na tangkas jala marsitutu di ulaon na marsintuhu. Marulakulak do jahaon jala pahusorhusoron manang rimangan turpuk jamitai dibagasan roha. Ihut tusi sai pangidoon do bisuk sian Tuhan. Naeng ma ganup parhalado manjaha turpuk jamita tu ari Minggu na naeng ro ma umotikna saminggu andorang so ari Mingguna i, marjamita manang so marjamita hita parhalado. Tarlumobi ma naeng marjamita, naeng ma putihan ganup ari angka na tau sipatolhason di jamita. Ai didongani jala dipanghulingi Tuhani do hita ganup tingki.

  3. Parsaoran tu Debata. Dina manjaha Bibel parjamita, ndada holan manghatai taringot tu Tuhanta hita, alai laos manghatai jala marpasaoran dohot Tuhanta do hita disi. Ditopot jala dipangkulingi Tuhanta do hita. Ala ni ido ombas pangaradeon jamita sai naeng paloason jumolo Tuhani manghatai di ngolunta.

  4. Mansai ringkot jamothononhon roha, asa siding sian na pasombu tagas, rimas-rimas, muruk, sogo ni roha dohot na marpardomuan tusi asa unang tarambat hata ni Tuhani manorusi tu bagasan roha parbogasan ni angka na tumangihonsa.


JAMITA NA SONGON DIA


Marhaborhatan sian pangaradeon diri songon na nidok nangkin, tagamon boi ma parjamita paradehon janita dohot denggan. Gabe ruar ma jamita na marmual sian perenungan na bagas dohot penghayatan tangkas huhut naung pinartondihon.


  1. Sintong jala Menarik. Ia nidokna jamita na sintong manang polin ima na botul-botul marojahan tu hata ni Debata dohot poda manang ajaran ni huria. Dalan asa ‘menarik’ jamitai, na jadi do buaton angka barita na ampit jala marimpola manang umpama (ilustrasi) di jamita, alai parhiteon doi pamurahon panguntusion. Sai unang ma mulak na umbegesa holan marningot umpasa manang baritai ndada isi manang ondolan ni jamitai. Targombarhon do hadomuan ni jamita na sintong jala mernarik tu ‘isi dohot bungkus’. Tardok ‘bungkus’ do cara asa menarik jamita, jala isi ima sintuhu ni jamitai. Jadi apala na rumingkot sintuhunai do, ndada ‘bungkus’.

  2. Tangkas jala Tingkos. Tung na ringkot situtu do parjamitaon na torang jala na polin. Sidua sada ihot do na dua on. Dohonon mai songon jamita na tang jala tingkos. Tangkas, marpardomuan mai tu na patolhason asa torang pandohan. Lapatanna, unang ma mandosdos soara gabe mura mondokmondok na umbegesa. Dohot ma nang pengaturan ni pengeras suara manang mikropon asa tung denggan. Ai torop do gereja ndang apala denggan mikroponna, hape i do sad aula-ula na mansai ringkot di parmingguon. Gerekan ni tangan pe saurdot manang mangurupi ma tu pandohan. Tingkos, marlapatan unang sai maralitalit manang mangararati tu jae tu julu gabe ndang boi tinangkup tinuju ni turpuki alai banjebanje ma jala torang. Dumenggan do jempek alai marsintuhu sian na marganjang-ganjang alai mambahen bingung na umbegesa. Pimanat ma nang di partingkian dia pinasahat jamitai. Isarana, ndang pola apala hombar molo binahen siparengkelon molo marjamita di hamamasa ni sitaonon. Suang songoni, mansai denggan do botoon parngoluan siganupari ni na umbege jamita, asa angka umpama manang contoh na pinangke pe boi hombar tu pengalaman ni na umbegesa.

Dalan asa boi tangkas jamitai, naeng ma pinarade secara sistematis manang nonor-nonor marhite pamuhaan na denggan, dungi angka pokok-pokok na tangkas asa unang marulak-ulak, dungi mangujungisa dohot denggan.


SONGON DIA MANGARADE DOHOT MARJAMITA


Naeng ma jamita na naeng patolhasoni sada jamita na marmual sian roha parbagason dohot pingkiran na torang. Dalan patulushoni adong manang na piga na ringkot patupaon dina mangarade diri dohot mangarade jamitai.


  1. Manjaha Turpuk dibagasan Partangiangon. Adong do sada pangunjunan di hita parjamita na ingkon jamathonon jala pasidingon. Molo dung jinaha turpuk ayat sian Bibeli, manigor rot u pingkiran, “dia ma sidohononhu di jamita mangihutton turpuk on?” Pangunjunan doi. Boasa? Ala ndang i dopesipingkirhonon manang sihobasan. Ingkon naeng ma jumolo sungkunhonon jala alusan “Aha manang dia do didok Tuhani tu ahu di omas on, marhite hataNa na hujalo manang hujaha di tingki on”. Ido jumolo rimangan. Asa jumolo hita tangkas dipangkulingi Tuhani marhite hataNa na tajaha di Bibeli. Domu tusi naeng ma dibagasan ‘perenungan’ na bagas manang dibagasan tangiang parjamita hatiha manajaha turpuki. Dipodahon do (adong sada buku) mandok: “Mempersiapkan teks khotbah sama dengan ikut serta dalam tindakan yang sama dari Roh Kudus yang membentuk teks Alkitab”. Lapatanna, sai naeng ma sauduran sahalak Parjamita din a mangarade jamitai tu Tondi Parbadia na mangula din a patomutomu Bibeli, ojahan jamitai. Molo masa i, ndada pingkiran ni parjamita be na terutama di jamitai, alai tung hata, sangkap nang lomo ni roha ni Tuhan ido.

  2. Manurathon Sementara. Parbue ni perenungan manang partangiangon dina manjaha angka ayati, denggan ma surathonon asa unang lupa. Ndada pola ingkon sai maratur dopei. Ala torus do ganup ari sai rimang-rimangan mardongan tangiang turpuki, laos songoni ma sai pinutihan jala surathonon dia do hata nang sangkap ni Tuhan ni Tuhani na jinalo marhite turpuki. Di ujungna anon aturon dope parpeak ni angka naung sinurathoni, jala sahat do tu na mamillit na dia patolhason jala mungkin do adong na so pola pasahaton di jamita alai torang di iba jala pineop tu diriniba sandiri.

  3. Pangurupi. Dina tajaha turpuk jamita, ra sai adong do na maol antusanta disi, alai laos sai adong doi na mura antusan. Alanii dumenggan ma mulaan sian angka na mura antusan. Molo tapungka siani, laos boi mai mangurupi hita mangantusi angka na maol antusan. Alai molo jumolo do sonson angka na maol antusanta, na mura antusani pe gabe mago mai. Jadi, mulaan manang pungkaon ma marhite na mura antusan.  Songon dalan pangurupi di hita, boi do dalan mangantusii marhite na mangalusi sungkun-sungkun hombar tu na adong di turpuk jamitai, isarana:

  • ISE. Marpardomuan tu ise na digaori di turpuki? Isarana jumpang hita disi Debata, manang taringot tu angka ‘tokoh’ na marsihohot tu Tuhanta, isarana: Abraham, Musa, angka Panurirang, Paulus dohot na asing. Idaon ma angka dia na mansai arga disi (marhite ulaonna, bangkona, poda pinasahatna) na tau sijangkonon. Angkup nii angka dia ma sipasidingon dohot na asing.

  • AHA. Aha na ditaringoti? Isarana taringot tu huria, keluarga, parsaoran, partangiangon, pelean, hangoluan saleleng ni lelengna, sitaonon dohot na asing. Dia ma angka na hombar tu lomo ni roha ni Debata disi jala dia ma sipasidingon.

  • SADIHARI. Tingki sadihari masa: diharajaan ni ise, di taon sadaia, dipukul piga, dohot na asing. Sude on ringkot doi laho mangantusi angka na masa hombar tu partingkianna be.

  • DIDIA. Isarana; di huta, di kota, di harangan, di tongan dalan, di tao, di tonga ni bagas dohot na asing. Ipe mansai ringkot doi tangkasan tau mangurupi pamurahon panguntusion.

  • BOASA. Boasa masa, boasa diulahon, boasa ndang diulahon, boasa muruk, boasa malum, boasa porsea, boasa marsilehon-lehon, dna.

  • SONGON DIA. Rupani, songon dia dalan manghaholongi, songon dia dalan asa dapotan tua, songon dia pangalaho na tama di halak na porsea, songon dia asa jumpang dame, songon dia asa jumpang bisuk dohot hapistaran, songon dia asa partohap di hangoluan sogot, dna.

Angka i pe manat ditangkasi jala dipaheba, nunga mansai mangurupii pamorahon pangantusion jala manogu tu panghangoluhonon ni parjamita nang na umbegesa pe. Ondolhonon do, ia na lima na di ginjangi, dalanta mangantusi dohot manghobasi jamita doi, ndada gabe patorangon mai di sada jamita.

  1. Manurathon Jamita. Mansai denggan do molo sinurathon sude jamitai sian mulana ro di ujungna nang pen dang gabe manjaha tingki marjamita. Marguna situtu doi, asa tangkas ‘sistematis’ (nonor), unang mulakulak. Dina patolhason jamita I, denggan ma adong catatan garis besarna songon pedoman tu parjamita. Idaon ma catatan garis besari tingki marjamita, asa unang lupa huhut asa unang mulakulak jamitai songon na nidok ondeng. Utu ulaon loja doi, Alai ido sintongna, ai molo ulaon na marsintuhu ingkon hobason mai marsitutu. Sotung unang ma ginaithon manghobasi angka ulaon na marsintuhu. Ai gari marsitutu hinobasan olo do ndang marpanumpak tu na uli, apalagi ma molo hinalanggushon.

  2. Pasahathon Jamita. Sai naeng ma dibagasan tangiang dibagasan roha si parjamita andorang so patolhason jamitai. Asa Tondi Parbadiai na maniroi siparjamita suang songoni mangarajai roha nang pingkiran ni na tumangihonsa. Molo songoni tagamon minar ma nian bohi ni parjamita, ai marparnghorhon doi tu na umbegesa. Dmu tusi naeng ma pinahombar soara, gerakan ni tangan, pamereng dohot na asing. . Soara na mandosdos sian mulana tu ujungna, boi doi mambahen mondokondok na umbegesa. Gerekan ni tangan pe ringkot do saurdot tu pandohan; unang pahaushu tangan alai secukupna ma. Parrohahonon do sotung tinudu dompak toru hape ni dok tu ginjang. Suang sungoni nang pamereng pe, naeng ma tartuju lambok tu na umbege jamita. Hurang denggan do molo parjamita holan mamereng catatan manang Bibel, dungi laho tu langit-langit ni gereja. Hurang do dengganna molo holan tu manang piga halak dipanotnoti parjamita di tingki marjamita. Tangkas ma saurdot soara, gerakan ni tangan nang pamerengan pe.

  3. Pasahat Maulite ni Roha tu Debata. Dung simpul marjamita, tama ma pasahaton mauliate dohot pujian tu Tuhani, ala ni basa dohot paniroiNa gabe boi tolhas Barita Nauli i tu ruas nang tu si parjamita pe. Anggiat ma manorusi jamita tu roha ni na umbegesa huhut marparbue di ngolu siganupari. Tu Debata ma hasangapon marhite ulaon parjamitaoni.

 

Komentar

Postingan populer dari blog ini

KHOTBAH MINGGU 17 NOVEMBER 2024, MATIUS 24: 9-14, ORANG YANG BERTAHAN SAMPAI AKHIR AKAN SELAMAT

KHOTBAH MINGGU 1 DESEMBER 2024, LUKAS 21: 25-36, BERJAGA-JAGA DAN BERDOA SENANTIASA

KHOTBAH MINGGU 3 NOVEMBER 2024, MARKUS 12: 28-34, MENGASIHI TUHAN ALLAH DAN SESAMA MANUSIA